Τι είναι η παχυσαρκία;
Η παχυσαρκία είναι πάθηση και ορίζεται ως η αύξηση του σωματικού λίπους σε βαθμό που να επηρεάζει αρνητικά την υγεία και την ευεξία του ανθρώπου. Αφορά την ισορροπία των θερμίδων που καταναλώνει ο οργανισμός μας καθημερινά, σε σχέση με το σύνολο αυτών που λαμβάνει με τις τροφές. Η κακή διατροφή, η έλλειψη άσκησης και ο σύγχρονος τρόπος ζωής αποτελούν βασικές αιτίες διαταραχής αυτής της ισορροπίας ωστόσο και η γενετική προδιάθεση (τα γονίδια) ενέχονται σε σημαντικό βαθμό στην εμφάνιση της παχυσαρκίας .
Η παχυσαρκία είναι συχνή;
Σήμερα, υπολογίζεται ότι το 40% των ανθρώπων του δυτικού κόσμου είναι παχύσαρκοι. Οι άνθρωποι που πάσχουν από την κλινικά σοβαρή μορφή της νόσου, είναι σε μεγάλο ποσοστό καταδικασμένοι να καταλήξουν σε ηλικία 50 – 60 ετών, λόγω σοβαρών, από το μεγάλο βάρος, επιπλοκών. Ο κίνδυνος να πεθάνει ένας κλινικά σοβαρά παχύσαρκος άνθρωπος, είναι δωδεκαπλάσιος σε σχέση με οποιονδήποτε άλλον με άλλη πάθηση και φυσιολογικό βάρος.
Η παχυσαρκία στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα το 70% των ενηλίκων ατόμων είναι υπέρβαροι, το 22% είναι παχύσαρκοι και το 5% κλινικά σοβαρά παχύσαρκοι. Ουσιαστικά, μια μεγάλη πόλη της χώρας αποτελείται αποκλειστικά από κλινικά σοβαρά παχύσαρκους ανθρώπους, μια εικόνα που ενώ φαίνεται εντυπωσιακή, είναι δυστυχώς αριθμητικά αληθινή. Η Ελλάδα επίσης είναι πρωταθλήτρια στην παιδική παχυσαρκία μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Πρόσφατη μελέτη ανέδειξε πως το 44% των παιδιών ηλικίας 10-12 ετών στην Ελλάδα είναι υπέρβαρα και 11% είναι παχύσαρκα (σε αντίθεση με το Βέλγιο όπου τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 17% και 3.5%). Αντίστοιχα, ο χρόνος που αφιερώνεται σε φυσική άσκηση εβδομαδιαίως από τους Έλληνες μαθητές είναι μόλις 7 λεπτά έναντι 40 λεπτών των παιδιών χωρών της Βόρειας Ευρώπης.
Με ποια κριτήρια χαρακτηρίζεται ένας άνθρωπος παχύσαρκος;
Η πιο αποδεκτή ταξινόμηση της παχυσαρκίας μέχρι σήμερα είναι αυτή που βασίζεται στο δείκτη μάζας σώματος. Ο δείκτης αυτός αντιστοιχεί στο πηλίκο του βάρους του ατόμου (σε kg) με το ύψος του (σε m) στο τετράγωνο [kg/m2]. Φυσιολογικά ο δείκτης μάζας σώματος (Body Mass Index – BMI) είναι 18-25. Άτομα με BMI > 25 είναι υπέρβαρα ενώ άνω του 30 θεωρούνται παχύσαρκα. Όταν ο δείκτης μάζας σώματος ξεπερνά το 35 τότε έχουμε πια τη νοσογόνο ή κλινικά σοβαρή παχυσαρκία και όταν ξεπερνά το 50 τη λεγόμενη υπερπαχυσαρκία που σχετίζεται με τις περισσότερες επιπλοκές.
Είναι αποτελεσματική η δίαιτα στην κλινικά σοβαρή παχυσαρκία;
Η δίαιτα στην
κλινικά σοβαρή παχυσαρκία
είναι πολύ δύσκολα εφαρμόσιμη και σχεδόν πάντα αναποτελεσματική. Αν και χάνονται κάποια κιλά στην αρχή, ο οργανισμός πολύ γρήγορα «ρίχνει» τους ρυθμούς του, γιατί ο εγκέφαλος δίνει μήνυμα στον οργανισμό να αποθηκεύσει λιπώδη ιστό ακόμη και με πρόσληψη ελαχίστων θερμίδων. Ο ασθενής απογοητεύεται και συνήθως τρώει αντιδραστικά πολύ περισσότερο.
Επιπρόσθετα όλες οι μελέτες έχουν καταδείξει πως μακροπρόθεσμα η απώλεια βάρους είναι ελάχιστη σε περιπτώσεις ασθενών με κλινικά σοβαρή παχυσαρκία που προσπαθούν να λύσουν το πρόβλημά τους μόνο με δίαιτα και άσκηση.
Γιατί είναι αναγκαία η χειρουργική παρέμβαση στην κλινικά σοβαρή παχυσαρκία;
Χωρίς υπερβολή δεν υπάρχει ανθρώπινο σύστημα και όργανο που να μην επηρεάζεται από την παχυσαρκία, ιδίως στην ακραία μορφή της.
Η χειρουργική αντιμετώπιση επί συγκεκριμένων ενδείξεων αποτελεί μονόδρομο για τη μακροπρόθεσμα αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλινικά σοβαρής παχυσαρκίας. Και αποτελεσματική θεωρείται όχι μόνο η απώλεια καταλλήλου βάρους αλλά και η διατήρησή του σε ικανοποιητικά επίπεδα στο χρόνο, η βελτίωση ή πλήρης θεραπεία των παθήσεων που συνοδεύουν την παχυσαρκία και φυσικά η βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.
Η απόφαση του ασθενούς να χειρουργηθεί θα πρέπει να γίνεται συνειδητά και ύστερα από προσεκτική σκέψη. Η επέμβαση δεν είναι μια εύκολη λύση: θα πρέπει να συνοδευτεί από μια ριζική αλλαγή του τρόπου διαβίωσης όσον αφορά τη διατροφή, την άσκηση και την ψυχολογία του ασθενούς.
Πότε ένας παχύσαρκος ασθενής έχει ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση;
Ενδείξεις χειρουργικής αντιμετώπισης της παχυσαρκίας είναι, με βάση τις διεθνείς οδηγίες, οι ακόλουθες:
- Ασθενείς με δείκτη μάζας σώματος (Body Mass Index-BMI: βάρος σε kg / ύψος σε m στο τετράγωνο ) > 40
- Ασθενείς με δείκτη μάζας σώματος ΒΜΙ > 35 όταν συνυπάρχει τουλάχιστον ένα σοβαρό συνοδό νόσημα:
- Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου ΙΙ
- Αρτηριακή Υπέρταση
- Άπνοια στον ύπνο
- Υπερλιπιδαιμία
- Οστεοαρθρίτιδα
- Σύνδρομο υποαερισμού
- Καρδιομυοπάθεια
Οι ασθενείς είναι υποψήφιοι για χειρουργείο, εάν:
- Αναφέρουν αποτυχημένες προσπάθειες απώλειας βάρους με δίαιτες και άσκηση
- Είναι επαρκώς ενημερωμένοι για τα οφέλη και τους κινδύνους της επέμβασης
- Δεν παρουσιάζουν σοβαρή ψυχοπαθολογία (π.χ. σχιζοφρένεια)
- Δεν έχουν ενεργό νεοπλασματική ασθένεια
Η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται από καταστάσεις χρόνιας φλεγμονής και από μια σειρά συνοδών προβλημάτων υγείας, γεγονός που καθιστά τους παχύσαρκους ασθενείς επιρρεπείς σε κάθε είδους λοίμωξη. Ενημερωθείτε αναλυτικά για την σχέση παχυσαρκίας και σοβαρής νόσησης από τον νέο ιό ΕΔΩ